Abort

Abort nədir? Aborta hazırlıq necə olmalıdır?

Abort  (tibbi abort) düşünülmüş şəkildə hamiləliyin inkişafının dayandırılmasıdır. Son dövrün məlumatlarına görə 40%-dan artıq qadınlar həyatlarında ən azı bir dəfə abort edirlər. Hər il dünyada 50 milyondan çox abort həyata keçirilir. Ən çox abortu 20-24 yaşında olan qadınlar edirlər. Tibbdə həmçinin “öz-özünə baş verən abort” termini də mövcuddur və 20 həftəyədək hamiləliyin inkişafının öz-özünə (həkimlərin iştirakı olmadan) dayandırılması mənasını verir. Öz-özünə baş verən abortu çox vaxt uşaqsalma adlandırırlar. Uşaqsalma səbəblərinin və simptomlarının ətraflı təsviri uşaqsalma məqaləsində təqdim edilmişdir.

 Aborta nə vaxt ciddi zərurət yarana bilər? 

Abortun keçirilməsinin ən geniş yayılmış səbəbi qadının arzuolunmaz hamiləliyin inkişafını dayandırmaq istəyidir. Lakin, bir sıra hallarda, məsələn, hamilə qadının həyatının xilas edilməsi və ya uşağın doğumdan dərhal sonra yaxud ölümündə və ya onu sağalmaz əlil edəcək ağır inkişaf anomaliyaları olan dölün inkişafını dayandırmaq məqsədi ilə abort həyata keçirilir. 

Təhlükəsizlik məqsədilə hamiləliyi dayandırmaq (abort keçirmək) qərarı hamilə qadının daxili orqanlarının kəskin və ya xroniki xəstəlikləri olduğu hallarda (məsələn, böyrək çatışmazlığı, ürək çatışmazlığı və s.) və bu xəstəliklərin gedişatının hamiləlik zamanı əhəmiyyətli dərəcədə ağırlaşması və ya hamilə qadının ölümünə gətirib çıxara biləcəyi hallarda verilə bilər.

Hamiləliyin dayandırılması həmçinin hamilə qadınlarda pis şişlərin aşkar olunması halında tələb oluna bilər: uşaqlıq, döş, qalxanvarı vəz və bağırsaq xərçəngi, leykimiya və s. 

Qadının istəyi ilə hamiləlik onun zorlanması və ya insest nəticəsində əmələ gəlməsi hallarında da dayandırıla bilər.

Qeyri-leqal abort nədir?

Bir çox ölkələrdə qanun abort keçirməyə icazə verir, lakin uyğun şəraitdə (təcrübəli mütəxəssis-ginekoloqlar işlədiyi və bunun üçün bütün lazımi şərait olduğu klinikalarda). Mütəxəssis olmayan şəxslər tərəfindən keçirilən və ya təhlükəsizlik qaydalarının pozulması (məsələn, ev şəraitində abort) ilə müşahidə olunan abort qeyri-leqal adlanır. Qeyri-leqal abort qanunla təqib edilir.

Qeyri-leqal abortların nə səbəbdən qanunla təqib olunduğu aydındır. Mütəxəssis olmayan şəxslər tərəfindən və ya uyğun olmayan şəraitdə həyata keçirilən abort qadının həyatı üçün çox təhlükəlidir. Qeyri-leqal abort nəticəsində ciddi ağırlaşmaların inkişaf riski və ölüm halları orta hesabla 13% təşkil edir. Bütün dünyada hər il qeyri-leqal abort ağırlaşmalarından yüz minlərlə qadın həlak olur.

Aborta necə hazırlaşmaq lazımdır?

Əgər arzuolunmaz hamiləliyin inkişafını dayandırmaq lazımdırsa mütləq həkim ginekoloqa müraciət edin. Bunu özbaşına etməyə çalışmaq və xəstəxananın ginekoloji bölməsində olan ixtisaslı mütəxəssislərdən başqa heç bir yerdə etmək olmaz. Abortu keçirməmişdən öncə həkim tam ginekoloji müayinə təyin edə bilər ki, bu da hamiləliyin dayandırılmasının təhlükəsiz və effektiv keçməsi üçün lazımdır. Abortun keçirilməsi ilə bağlı ilk müraciət zamanı, həkim ümumi ginekoloji müayinənin aparılmasını, sitoloji və bakterioloji yaxma nümunəsinin və qan analizinin alınmasını tövsiyə edə bilər.

Abort proseduru bir neçə günə və ya 1-2 həftəyə, analiz nəticələrinin alınmasınadək təxirə salına bilər. Zərurət yarandıqda, (məsələn, əgər analizlər cinsiyyət yollarının infeksiyasının əlamətlərini aşkarlasa), abortun keçirilməsindən əvvəl həkim xüsusi müalicə (antibiotiklər, göbələyə qarşı preparatlar və s.)  təyin edə bilər.

Aborta hazırlıq:

1. Prosedura 1-2 gün qalmış cinsi əlaqədən çəkinin.
2. Prosedura bir neçə gün qalmış şırınqalar həyata keçirməyin və bütün növ intim gigiyena vasitələrinin istifadəsini dayandırın.
3. Prosedura bir neçə gün qalmış vaginal şamlar, tablet və sprey şəklində olan bütün dərmanların istifadəsini dayandırın (əgər onların istifadəsi həkim ilə abortdan qabaq əvvəlcədən razılaşdırılmayıbsa).

Abort üçün xəstəxanada yatmaq lazımdırmı?

Əksər hallarda abort ambulator şəkildə keçirilir, yəni bunun üçün xəstəxanada yatmaq lazım deyil. Abortdan sonra qadın xəstəxanada, həkimlərin müşahidəsi altında bir neçə saat keçirib sonra isə evə gedə bilər.