Kontrasepsiya

"Geri çəkmə" üsulu təsirli bir hamiləlikdən qorunma üsuludurmu?

Dünyada hələ də ən sıx istifadə edilən, xüsusən geri qalmış ölkələrdə üstünlük verilən doğum idarə üsulu "koitus interruptus" yəni geri çəkmə üsuludur. Bu üsuldan istifadə edərkən tez-tez bilinən xəta, sperma yalnız eyakulyasiya  mayesində olduğunun hesab edilməsidir. Halbuki eyakulyasiya  öncəsi dövrdə (boşalmadan əvvəl) penisdən xaricə olan az miqdarda şəffaf və sürüşkən mayedə da sperma az miqdarda da olsa var. Və sağlam qadınlarda bu az sayda spermalar də hamiləliki üçün yetərli olur.

Həqiqətən bir əlaqə (vaginal yolla birləşmə) olmadan da hamilə ola bilərmi?
Bir birləşmə olmadan da hamilə qalmaq mümkündür. Bunun olduqca aşağı bir ehtimal olmasına baxmayaraq, xüsusilə uşaqlıq yolunun giriş hissəsinə yaxın olan boşalmada, spermalar boşalma əsnasında penis müəyyən bir sürətlə çölə doğru fışqırır və bu da hüceyrələrin bir qisminin uşaqlıq yoluna, buradan da genital kanalın içinə doğru gedir.
Ertəsi gün həbləri istifadə edildikdən sonra menstruasiya gedişi pozula bilərmi?
Bu həblərin istifadəsindən sonra menstruasiya gedişində dəyişiklik olur. Adətən həbləri istifadə etdikdən bir neçə gün sonra menstruasiya görülür. Daha sonrakı aylarda menstruasiya gedişi normal halına gəlir.
Ertəsi gün həblərini tez-tez istifadə etmək ağırlaşma yarada bilər ,   sonsuzluğa səbəb ola bilər?
Bu həblər nizamlı cinsi həyatı olan şəxslər üçün uyğun bir hamiləlik əleyhinə üsul deyil, ancaq müdafiəsiz cinsi əlaqə sonrası təcili hallarda (prezervativin cırılması, deşilməsi kimi) müraciət edilməsi lazım olan bir üsuldur, hamiləlik əleyhinə həblərin istifadə etməsi təhlükəli olan qadınların da bu üsuldan istifadə etməsi də yüksək hormon tərkibindən məsləhət deyil, təsiri həmin ay üçün keçərli olduğu üçün sonsuzluq yaratmır.

Doğum idarə həbləri kilo artımına səbəb olurmu?
Doğum nəzarət həblərinin içərisində olan progesteron hormonu bədəndə su və duz mübadiləsinə təsir göstərir, bu səbəbdən ödem və şişliyə səbəb ola bilər. Estrogen hormonu beyində aclıq mərkəzinə təsir edərək iştaha artımına səbəb ola bilər, ancaq hazırda olan aşağı doza estrogen tərkibli həblərin iştaha artımına və kilo alımına səbəb olmadığı bildirilir.
Hamiləlik əleyhinə olan həbi istifadə edilərkən həbi içməyi unutduqda nə etməli?
Əgər tək bir həb daxili unudulubsa ən qısa zamanda unudulan həb içməli və arxasıça gələn həblərə yenə eyni saatda və günündə davam edilməlidir. Əlavə birhamiləlik əleyhinə üsulun tətbiq olunmasına ehtiyac yoxdur. Əgər ard-arda 2 gün həb qəbulu unudulsa, arxasınca gələn 2 gün 2 dənə dənə həb alınır və əlavə bir qorunma üsulu tətbiq etməsi təklif edilir. Əgər 2den çox həb daxili unudulsa, dərman istifadəsi dayandırılmalıdır.
"Əmizdirən qadınların hamilə qalmırlar" fikri doğrudurmu?
Əmizdirən qadınlarda prolaktin adlanan süd hormon səviyyəsi yüksəlir, bu hormon yumurta hüçeyrənin əmələ gəlməsinə mane olduğu üçün yeni doğum etmiş ananı hamiləlikdən qoruyur. Körpəsini müntəzəm olaraq əmizdirən bir qadın doğuş sonrası ilk 4-6 ay ərzində hamiləlikdən qorunmuş ola bilər. Ancaq sonrakı aylarda körpəyə əlavə qidalar verməyə başlayacağından daha az əmizdirəcək və daha az prolaktin yaranacaqdır. Bu səbəblə əmizdirməyə baxmayaraq, yumurta hüçeyrənin əmələ gəlməsi və yeni bir hamiləlik baş verə bilər. Əmizdirmənin qoruma qabiliyyətinə güvənilməməlidir. Menstruasiya qanları başladığı andan etibarən ana körpəni yalnız ana südüylə bəsləyirsə də hamiləlikdən qorunmaq üçün bir üsul tətbiq etməyə başlamalıdır. Zahılıq dövründəki qanaxmalar (ilk 6 həftə) menstruasiya qan sızması kimi qiymətləndirilmir, qoruyucu bir üsul tətbiq etməyə ehtiyac yoxdur.
Doğum sonrası hansı hamiləlik əleyhinə üsulu istifadə edilə bilərəm?
Körpəni əmizdirmək istəməyən analar doğum kontrol həbsinə başlaya bilər. Əmizdirən analar isə aşağı doza progesteron tərkibli hamiləlik əleyhinə həbləri  istifadə edə bilərlər. Uşaqlıq daxili vasitə doğuşdan 6 həftə sonra taxıla bilər. Daha çox uşaq istəməyən cütlər cərrahiyyə üsullara (kanalların bağlanması) üstünlük verə bilərlər.
Spiral mütləq menstruasiya qan sızmasının olduğu günlərdəmi qoyulmalıdır?
Menstruasiya qan sızmasının olduğu günlər qadının hamilə olmadığının göstəricisidir və uşaqlıq ağzı qan axınından  yüngülcə açılmışdır, bu şəkildə əməliyyat daha asan həyata keçirilir, xəstə daha az ağrı hiss edir, hətta heç bir ağrı hiss etməz. Hamilə olmadığından əmin olunan vəziyyətlərdə də qadının istəyinə bağlı hər hansı bir gün də spiral taxıla bilər .
Doğmamış qadınlara spiral tətbiq oluna bilərmi?
Tətbiq oluna biləcək təsirli başqa bir vasitə yoxdursa oluna bilər. Ancaq ümumiyyətlə bu üsul qorunmanı həkimlər təklif etməz.
Kanalların bağlanması menopauza girmeyə səbəb olarmı?
Kanalların bağlanması yalnız yumurtalıqlardan gələn yumurta hüceyrəsinin kanalla gedərək sperma hüceyrəsi ilə görüşməsini əngəlləyir, kanallar bağlandığı üçün mayalanma olmur. Bu əməliyyat zamanı yumurtalıqlara toxunulmadığı üçün yumurta hüceyrənin yaranması davam edir və menstruasiya (aybaşı)  normal gedişində baş verir.
Menopauza girmək üzrə olduğum halda hamilə qalma riskim varmı?
Menopauza öncəsi dövrdə (premenopoza) menstruasiya nizamsızlığı, menstruasiyada gecikmə sıx rast gəlinir. Ancaq doğma qabiliyyəti və hamilə qalma ehtimalı davam edir. Bu səbəblə təsirli qorunma üsullarına davam edilməlidir.
Menopauza öncəsi dövrdə hamilə qalmamaq üçün necə qorunmalıyam?
Spiral bu dövrdə tətbiq edilməli ideal bir hamiləlik əleyhinə üsuldur. Menopauzaya girildiyinə əmin olduqdan sonra spiral çıxarıla bilər.
35 yaşdan sonra (ancaq siqaret çəkmirsinizsə) menopauzaya qədər hamiləlik əleyhinə həblərdən istifadə edilə bilərsiniz. Prezervativdən, aylıq və ya 3 aylıq iynələrdən, kanalların bağlanması da bu dövrdə seçim edilə bilər.