Hamiləlikdə üçlü test
Hamiləlikdə üçlü test
Üçlü test tətbiq olunmasındakı məqsəd körpəyə aid xüsusilə Tizomi 21 (Daun sindromu), Trisomiya 18 (Edvard Sindromu) kimi xromosom pozuntuları ilə birlikdə bir sıra anomaliyalarını - onurğa yırtığı (NTD spina bifida) aydınlaşdırır. Üçlü test, "ikinci trimestir testi" olaraq da bilinir.
Üçlü test nə zaman aparılmalıdır?
Üçlü testin ideal vaxtı 16-18-ci hamiləlik həftələri olmaqla bərabər zərurət halında 15-22-ci hamiləlik həftələri arasında həyata keçirilir.
Üçlü test nəticəsində nələrə baxılır?
Üçlü test; Hamiləliyin 16-18-ci həftələri arasında ana qarnından alınan nümunədə β-HCG, alfa feto zülal (AFP) və sərbəst estriol (ue3) deyilən üç biokimyəvi maddənin ölçümülməsi ilə aparılır.
Üçlü testin nəticəsini qiymətləndirərkən hamiləlik həftəsinə görə ananın yaşı, bədən ağırlığı (kilosu), irqi, anada diabetin müayinəsi, siqaret, alkoqol, anamnezdə əvvəlki hamiləliklərin xüsusiyyətləri ilə birlikdə qiymətləndirilir.
Üçlü test ilə böyüməkdə olan uşaqda ola defekt və bəzi xromosomal anormallıqlarla (Down sindromu və trisomiya 18) müqayisə riski hesablanır.
Xüsusilə defekt olan körpələrdə, anadan götürülən qan nümunələrində AFP dəyəri normadan 2 dəfə çoxdur.
Üçlü testinin düzgün hesablanması
Üçlü test dəyəriniz doğru olaraq hesablanması üçün doğum tarixinizi ay, gün və il olaraq həkiminizə doğru şəkildə bildirməlisiniz. Şəxsiyyət vəsiqəsində yazılan məlumatları deyil, həqiqi doğum tarixinizi verməlisiniz. Bundan başqa, çəkinizi də tam olaraq bildirməyiniz vacibdir.
Ultrasəs ölçülmələrinin də düzgün aparılması, son menstruasiya tarixi ilə ultrasəs arasında bir uyğunsuzluq varsa bunun da göz önünə alınması son dərəcə vacibdir. Əks təqdirdə yüksək çıxan nəticələr hamiləlik müddətində lazımsız yerə narahat olmağınıza səbəb ola bilər.
Sərhəd dəyər (astana dəyər, cut off) nədir?
Sərhəd dəyər testinin pozitivləşməsi "astana dəyəri" deyir. Daun sindromu üçün sərhəd dəyəri 1 /250-dir. Yəni 250-də birdən çox olan nisbətlərdə test müsbət qəbul edilir və xəstə riskli qrupa salınır. Məsələn: 1/50, 1/100 kimi göstəricilərdə "test müsbət çıxdı" deyilir.
Narahat olmayın. Üçlü testin nəticəsi müsbət çıxsa da, böyük ehtimalla uşağınız sağlamdır. Çünki üçlü testi müsbət çıxan 23 hamilənin yalnız birinin uşağı daun sindromdur.
Trisomiya 18 (Edvard sindromu) üçün sərhəd dəyəri (cut off) 1 /100-dir. Yəni 1/ 100-dən böyük miqdarlarda Trisomiya 18 üçlü test müsbət olaraq qəbul edilir.
Üçlü test qəti nəticə verməz, yalnız risk nisbətini göstərir.
Üçlü test diaqnoz testi deyil, "Üçlü test dəqiq nəticə verməz, yalnız riskin səviyyəsini göstərir.
Üçlü test bir tanınma testi deyil "yoxlama test"i (screening test)-dir. Testin məqsədi uşaq və ana üçün riskli üsullardan istifadə etmədən uşaqda olan anomaliya riskini müəyyən etməkdir. Əgər test nəticəsində risk müəyyən səviyyənin üzərində olarsa (ümumiyyətlə 1/ 250 dən artıq olması vəziyyətində) "amniosintez" adı verilən müayinə usulu aparılaraq qəti diaqnoz qoyulur. Yəni amniosintez təsdiq edən testdir, başqa bir sözlə "diaqnoz testi (diagnostic test)" deyilir. Məsələn, üçlü testin 1/50 kimi yüksək nisbətdə çıxması vəziyyətində belə uşağın daun sindromlu doğma ehtimalı 2%-dir. Başqa söz ilə körpənin sağlam olma ehtimalı 98%-dir.
Üçlü test (triple test) nəticələri nə göstərir?
Üçlü test bizə xüsusilə Daun Sindromu (Trisomiya 21, monqolizm), daha sonra Trisomiya 18 və onurğa yırtığı (NTD- spina bifida) problemləri ilə bağlı məlumatlar verir.
Üçlü testin müsbət çıxması, yəni risk nisbətinin 1/250-in üzərində çıxması vəziyyətində bu uşağın anadan daun sindromlu olacağı mənasına qəti olaraq gəlməz. Yalnız risk nisbətinin normadan çox olduğunu və amniosentez əməliyyatının aparılmasının məqbul olacağını ifadə edir.
Üçlü test normadan yüksək çıxsa da keçiriləcək amniosentez nəticəsində böyük ehtimalla nəticə normal olaraq gələcəkdir. Ancaq qəti diaqnoz üçün əhəmiyyətli əməliyyatın keçirilməsi şərtdir. Çünki Daun sindromu ultrasəs müayinəsi zamanı heç bir şəkildə biruzə verməyə bilər.
